Na beogradskoj crnoj listi su, pored Milana Miličevića, Nebojša Vukanović, Ljubiša Petrović, Igor Crnadak, ali i snažna struktura unutar SNSD-a
Nakon hapšenja bivšeg predsjednika SDS-a Milana Miličevića i nakon njegove neopozive ostavke, sve češće se u javnosti postavlja pitanje koliko politika Srbije utiče na politička dešavanja u Republici Srpskoj. Nema nikakve sumnje da se nijedna čorba u RS-u ne može skuvati bez začina koje dodaje Aleksandar Vučić, ali pravo je pitanje da li on bira i najvažnije namirnice za tu čorbu.
Nasljednik Draško
Nema nikakve sumnje da se malo šta može u Republici Srpskoj desiti bez svojevrsnog blagoslova zvaničnog Beograda. Rijetki su političari s ove strane Drine koji nisu u dobrim, vrlo dobrim ili odličnim vezama sa najvažnijim ljudima Vučićevog režima. Među svim igračima na domaćoj političkoj sceni jedino lider DEMOS-a Nedeljko Čubrilović nema ni ćupriju do Beograda, a kamoli most.
Rušenje Milana Miličevića je, smatra sagovornik Oslobođenja koji dobro poznaje odnose Beograda i Banje Luke, dogovoreno u Srbiji. Nakon toga slijedi izbor novog predsjednika SDS-a koji bi bio po mjeri Beograda, a to bi trebao da bude načelnik Istočne Ilidže Marinko Božović. Međutim, i njemu i Beogradu bi poslove mogao da poremeti gradonačelnik Bijeljine Ljubiša Petrović.
– Drugi dio ove akcije jeste priprema terena za kandidaturu lidera PDP-a Draška Stanivukovića, koji je trenutno favorit vlasti u Srbiji za Dodikovu zamjenu u fotelji predsjednika Republike Srpske. Pored dijela SDS-a koji ga ne podržava, Stanivuković ima problem i sa drugim strankama opozicije, prije svega Listom za pravdu i red i Narodnim frontom, ali i dijelom PDP-a koji favorizuje stavove Igora Crnatka, ističe naš sagovornik.
Na svojevrsnoj beogradskoj crnoj listi su, pored Miličevića, Nebojša Vukanović, Ljubiša Petrović, Igor Crnadak, Igor Radojičić, ali i, prema riječima našeg sagovornika, snažna struktura koja djeluje unutar SNSD-a. Politički analitičar Mladen Bubonjić za Oslobođenje kaže kako je uticaj Beograda na politiku Republike Srpske dubok, višeslojan i strukturiran kroz političke, ekonomske, kulturne i medijske aspekte.
– Ne smijemo zanemariti ni etničke, religijske i istorijske veze. Iako se formalno radi o specijalnim paralelnim odnosima predviđenim Dejtonskim sporazumom, u praksi Beograd funkcioniše kao tutor i politički garant vlasti u Banjoj Luci. Odluke u RS-u, naročito po pitanjima od nacionalnog interesa, poput Kosova, odnosa prema NATO-savezu ili sankcija Rusiji, gotovo uvijek se usklađuju s pozicijama Srbije, kaže Bubonjić.
I ptice na grani znaju da Beograd ima presudnu ulogu na politiku u Republici Srpskoj, smatra Stefan Blagić
Etničko jedinstvo i kulturna povezanost srpskog naroda dodatno legitimišu Beograd kao “prirodni” centar. Kroz SPC, zajedničke praznike, medije i obrazovni sistem, Srbija oblikuje i javni diskurs u RS-u. Ekonomski, Beograd obezbjeđuje vitalne investicije, subvencije i infrastrukturnu podršku, dok dominacija firmi poput m:tela omogućava kontrolu nad ključnim sektorima.
– Međutim, iako povezanost izgleda kao da je neraskidiva, ona nije bezuslovna. Beograd nerijetko koristi RS kao geopolitičku polugu u međunarodnim pregovorima, a ne uvijek kao ravnopravnog partnera. Ipak, teško se može očekivati da bi Srbija mogla u potpunosti odustati od zastupanja interesa, kako Srba s ove strane Drine, tako i svojih interesa, kategoričan je Bubonjić.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić u nekoliko navrata je rekao kako nema uticaj na Milorada Dodika i da aktuelni predsjednik Republike Srpske na svoju ruku i bez bilo kakvih sugestija iz Beograda vodi politiku. Koliko su Srbija i njena vlast važni za aktuelni režim u Republici Srpskoj, najbolje pokazuje priznanje premijera RS-a Radovana Viškovića, koji je rekao da ne postoji nijedna lokalna zajednica u Republici Srpskoj u koju Srbija nije slala novac ili ulagala u infrastrukturne objekte.
Izuzetak postoji
Lider ReStarta Stefan Blagić kaže za Oslobođenje kako i ptice na grani znaju da Beograd ima presudnu ulogu na politiku u Republici Srpskoj i na procese koji se ovdje odvijaju. Blagić tvrdi da Vučić ima ogroman uticaj i na stranke koje su u vlasti i na stranke koje su u opoziciji.
– Iz te jednačine treba izuzeti Listu za pravdu i red Nebojše Vukanovića. Oni su jedina stranka na koju Vučić na utiče i jedina stranka koja se otvoreno protivi Vučićevom režimu. Srbija ima jači uticaj u RS-u čak i od Hrvatske koja je u EU i kojoj Dodik polaže mnoge račune. Sa kulturološke strane taj uticaj nije sporan i ne može biti sporan, ali u političkom smislu toliko uplitanje u ovdašnje poslove nije svaki put dobro, naglašava Blagić.
